Home⇛Social Sciences and Development Review Journal⇛vol. 14 no. 1 (2022)

Modelo ng Pagdadala: Lapit at Gamit (Burden Bearing Model: Approach and Application)

John Mark S. Distor | Henmar Cardiño

Discipline: Psychology

 

Abstract:

Ang papel na ito ay may layuning galugarin ang mga angkop at ganap na lapit (approach) at gamit (application) ng Modelo ng Pagdadala ni Dr. Edwin T. Decenteceo (1997, 1999) sa larangan ng Sikolohiyang Pilipino. Gamit ang Thematic Analysis, tinampok ang matitingkad na tema na hango sa mahigit dalawangpu’t pitong artikulo mula sa iba’t-ibang karanasan, pananaliksik, at aklat. Ang pitong matingkad na temang nabuo ay ang mga sumusunod: (1) Gamit sa Sikolohiyang Pang-klinikal; (2) Lapit sa Sikolohiyang Pang-klinikal; (3) Gamit at Lapit sa Sikolohiyang Pang-industriya; (4) Gamit at Lapit sa Sikolohiyang Pang-edukasyon; (5) Gamit at Lapit sa Komunidad; (6) Gamit sa Psychological First Aid (PFA); at (7) Lapit sa Ispiritwalidad. Ang Modelo ng Pagdadala ay maari pang pagyabungin dahil ito ay hango sa karanasan nang mga Pilipino at ang bawat indibidwal ay may kanya-kanyang kuwentong dinadala.



References:

  1. Alvarez, K. G. (2010). Pagdanas sa Depresyon sa Pook Rural. Ika-35 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Sa Isip, Sa Salita, at Sa Gawa (p. 44). Lungsod ng Baguio: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  2. Aquino, C. C. (2007). Mula sa Kinaroroonan: Kapwa, Kapatiran, at Bayan sa Agham Panlipunan. In A. M. Navarro, & F. Lagbao-Bolante, Mga Babasahin sa Agham Panlipunang Pilipino: Sikolohiyang Pilipino, Pilipinolohiya, at Pantayong Pananaw(pp. 201-240). Quezon City: C & E Publishing, Inc.
  3. Arellano-Carandang, M. L. (2001). Filipino Children Under Stress, Family Dynamics and Therapy. Quezon City: Ateneo de Manila University Press.
  4. Arellano-Carandang, M. L. (2019). The “Tagasalo” or “Mananalo” Syndrome. In R. Pe-Pua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 2: Gamit (pp. 219-229). Quezon City: The Universiy of the Philippines Press.
  5. Blanco, K. F., & Acoba, E. F. (2016). Kwento ng mga Magulang: Frustration sa Anak. Ika-41 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Paghulog at Pag-imbulog: SP bilang Malaya at Mapagmalayang Sikolohiya (p. 106). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  6. Camacho, R. L., & Saludez, M. A. (2014). Karanasan ng Kabataan sa Paghihiwalay ng Kanilang mga Magulang. Ika-39 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, pinoy Values: Mula sa Pagpapakatao Tungo sa Pakikipagkapwa-Tao (p. 85). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  7. Cardiño, H. C. (2020). Pang-unawa ng Basic Education Commission sa Estado ng Kalusugang Pangkaisipan sa mga Paaralan ng La Salle. 5th Psychology Congress, Sustainable Self Overcoming Challenges Throughout Time (pp. 26-27). City of Malabon: De La Salle Araneta University.
  8. Cardiño, H. C. (2020). Psychological Burdens, Coping Strategies, and Resilency Resources in the Microfinance Industry. 5th Psychology Research Congress, Sustainable Self Overcoming Challenges Throughout Time (pp. 16-17). City of Malabon: De La Salle Araneta University.
  9. Cardiño, H. C., & Dela Cruz, M. J. (2018). Pagharap ng Kabataan ng Kalookan sa Hamon ng Buhay. Ika-43 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Katinuan, Kalihisan, Kalusugan: Ang Mental Health sa Konteksto ng Kultura, Lipunan, at Sikolohiyang Pilipino (p. 89). Lungsod ng Quezon: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  10. Cardiño, H. C., Cuambot, J. I., & Bacaoco, J. R. (2022). Public School Teachers and Adminsitrators Well-being during the COVID-19 Pandemic. Psychology and Education: A Multidisciplinary Journal, 4 (1), 560-568. https://doi.org/10.5281/zenodo.7098293
  11. Cardino, H. C., Cuambot, J. I. V., & Bacaoco, J. R. A. (2021). Pagdadala ng mga Pampublikong Guro at Tagapamahala sa Palawan sa Panahon ng Pandemyang COVID-19. Ika-45 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, #Tindogtayo: Pagbangon at Paninindigan para sa Sarili, Kapwa, at Bayan (pp. 39-40). Tacloban: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  12. Decenteceo, E. (1999). The Pagdadala Model in Counseling and Therapy. Philippine Journal of Psychology, 89-104.
  13. Decenteceo, E. (2010). Pagdadala. Ika-35 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Sa Isip, Sa Salita, at sa Gawa (p. 38). Lungsod ng Baguio: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  14. Decenteceo, E. T. (1997). Rehab: Psychosocial Rehabilitation for Social Transformation, Some Programs and Concepts. Quezon City: A BUKAL Publication.
  15. Decenteceo, E. T. (2014). Ang Pagdadala at ang Budismo: Pagbibigay-Linaw. Ika-39 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Pilipino Values: Mula sa Pagkakatao Tungo sa Pagkikipagkapwa-Tao (pp. 65-66). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  16. Decenteceo, E. T. (2015). Pagdadala at Spiritwalidad: Paano mo Iku-kuwento ang Iyong Spiritwalidad. Ika-40 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Kaisahan at Kaibahan sa Kaakuhan: Sikolohiya ng Identidad Bilang Pilipino, Identidad ng Sikolohiyang Pilipino (pp. 88-89). Lungsod ng Davao: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  17. Decenteceo, E. T. (2017). Pag-amuma: Bagong Modelo ng Pag-aaruga. Ika-42 Pambansang Kumperensiyasa Sikolohiyang Pilipino, Gahum: Ang Sikolohiyang Pilipino sa Usaping Kapangyarihan (p. 82). Lungsod ng Dumaguete, Negros Oriental: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  18. Decenteceo, E. T., & Mangaran, A. M. (2014). Ang Paghihinga at ang Propesyunal na Counselor. Ika-39 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Pinoy Value: Mula sa Pagpapakatao tungo sa Pakikipagkapwa-Tao (p. 67). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  19. Decenteceo, E. T., & Mangaran, A. M. (2016). Ang Propesyunal na Mahihingahan. Ika-42 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Paghulagpos at PagImbulog, SP Bilanag Malaya at Mapagpalayang Sikolohiya (p. 101). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  20. Decenteceo, E. T., & Rañeses, B. R. (2017). Ispiritwalidad sa Perspektibo ng Pagdadala: Isang Workshop. Ika-42 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Gahum: Ang SIkolohiyang Pilipino sa Usapan at Usaping Kapangyarihan (pp. 83-84). Lungsod ng Dumaguete, Negros Oriental: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  21. Decenteceo, E. T., & Santiago-Saamong, C. R. (2015). Isang Panukala sa Three-Process View ng Rehabilitasyon. Ika-40 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Kaisahan at Kaibahan sa Kaakuhan: Sikolohiya ng Identidad bilang Pilipino, Identidad ng Sikolohiyang Pilipino (pp. 68-69). Lungsod ng Davao: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  22. Decenteceo, E. T., Maranan, N., Raymundo, M. G., & Santiago-Saamong, C. R. (2016). Paghahalaw: Isang Taal na Proseso ng Pagtuklas ng mga Taal na Konsepto. Ika-41 Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Paghulagpos at PagImnulog: SP Bilang Malaya at Mapagpalayang Sikolohiya (p. 69). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  23. Decenteceo, E., & Maranan, N. (2011). Paghahalaw: Isang Panimulang Pananaliksik. Ika-36 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Kahapon, Ngayon at Bukas (pp. 51-52). Lungsod ng Quezon: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  24. Dela Cruz, C. R. (2014). Ang Pagdadala: Ang Kwento ng Natatanging Ina ng mga CHildren with Special Needs (CSN). Ika-39 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino (pp. 68-69). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samagan sa Sikolohiyang Pilipino.
  25. Enriquez, V. G. (2008). From Colonial to Liberation Psychology, The Philippine Experience. Quezon City: The University of the Philippines Press.
  26. Enriquez, V. G. (2018). Kapwa: A Core Concept in Filipino Social Psychology. In R. Pe-Pua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 1: Perspektibo at Metodolohiya (pp. 287-292). Quezon City: The University of the Philippines Press.
  27. Enriquez, V. G. (2018). Mga Batayan ng Sikolohiyang Pilipino sa Kultura at Kasaysayan. In R. Pe-Pua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 1: Perspektibo at Metodolohiya (pp. 5-18). Quezon CIty: University of the Philippines Press.
  28. Landoy, B. V., Hechanocva, M. R., Ramos, P. A., & Kintanar, N. S. (2015). The Application and Adaptation of Psychological First Aid: the Filipino Psychologits’ Expereince After Typhoon Haiyan. Philippine Journal of Psychology, Special Issue on Disasters and Mental Health, 81-104.
  29. Lardizabal, A. S. (1989). Sikolohiya sa Filipino. Lungsod ng Maynila: Rex Book Store.
  30. Mangaran, A. M. (2010). Pagdadala at ang Pagunawa ng Nagjajapan. Ika-35 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Sa Isip, Sa Salita at Sa Gawa (p. 38039). Lungsod ng Baguio: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  31. Mangaran, A. M. (2014). Pagdadala at Pagiging Tapat: Isang Silip sa Pagsasama ng NagjaJapan at Kanyang Partner. Ika-29 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino (pp. 64-65). Lungsod ng Maynila: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  32. Navarro, A. M., & Lagbao-Bolante, F. (2007). Mga babasahin sa Agham Panlipunang Pilipino: Sikolohiyang Pilipino, Pilipinolohiya, at Pantayong Pananaw. Quezon City: C & E Publishing, Inc.
  33. Noguera, R. (2010). Pintakasi: Pagdadala ng Komunidad ng Kanyang Sariling Lakas. Ika-35 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Sa Isip, Sa Salita at Sa Gawa (p. 39). Lungsod ng Baguio: Pambansang Samhan sa Sikolohiyang Pilipino.
  34. Pe-Pua, R. (2019). Indigenous Research: Practice and Advocacy. In R. Pe-Pua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 2: Gamit (pp. 10-26). Quezon City: The University of the Philippines Press.
  35. Pe-Pua, R., & Protacio-Marcelino, E. (2018). Sikolohiyang Pilipino: Pamana ni Virgilio G. Enriquez. In R. Pe-Pua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 1: Perspektibo at Metodolohiya (pp. 158-179). Quezon City: University of the Philippines Press.
  36. Principe, G. (2012). Pagdadala ng Ginhawa at Kabuoan sa mga Bata at Kabataang may Asperger sa Pamamagitan ng Pagsabay. Ika-37ng Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Tibay, Tapang at Tatag: Pagharap ng Pinoy sa mga Hamon ng Buhay (p. 86). Lungsod ng Batangas: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  37. Santiago, C. E., & Enriquez, V. G. (2018). Tungo sa Maka-Pilipinong Pananaliksik. In R. PePua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 1: Perspektibo at Metodolohiya(pp. 411-415). Quezon City: The University of the Philippines Press.
  38. Taguibao, J. G. (2019). Ang Kapwa, Loob, at Ugnayang Politikal ng Pangulo at Mamayan Batay sa Pagsusuri ng mga Talumpati ng Pangulo mula 1986 hanggang 2013. In R. Pe-Pua, Handbuk ng Sikolohiyang Pilipino, Bolyum 2: Gamit (pp. 533-558). Quezon City: The University of the Philippines Press.
  39. Udarbe, M. H. (2001). The TAGASALO Personality. Philippine Journal of Psychology, 45-65.
  40. Valbuena, L. V. (2010). Pagpaptawad. Ika-35 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Sa Isip, Sa Salita at Sa Gawa (p. 38). Lungsod ng Baguio: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  41. Vardeleon, K. R., & Merejilla, J. (2019). Integrating Mental Health in the School Culture. Quezon City: Central Book Supply, Inc.
  42. Verzosa, L. (2010). Kalakbay sa Pagdadala ng mga Naulila ng Guinsaugon Landslide. Ika-35 na Pambansang Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Sikolohiyang Pilipino: Sa Isip, Sa Salita, at sa Gawa (pp. 39-40). Lungsod ng Baguio : Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.
  43. Verzosa, L. R. (2012). Pagdadala bilang Katutubong Modelo ng Psychosocial Processing. Ika-37 na Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino, Tibay, Tapang at Tatag: Pagharap ng Pinoy sa mga Hamon ng Buhay (p. 113). Lalawigan ng Batangas: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino.

Tools


Copyright © 2024  KITE Digital Educational Solutions |  Exclusively distributed by CE-Logic